Het liefst kiezen we voor zinvolle jobs waar je met goesting aan de slag gaat. Helaas kan de job ook soms tegenvallen: je krijgt je planning niet rond omdat je ad hoc andere taken op je bord krijgt, je kan niet starten aan een taak omdat je collega nog niet klaar is,… Daarna kom je thuis en vraagt je partner: “Hoe was het op het werk vandaag?” Jouw antwoord hierop bevat veel meer dan een korte samenvatting van de dag. Het kan een indicatie zijn van de werkbeleving of de werkbaarheid van je job.
Hoe beleefde je je werk vandaag?
Werkbeleving is de manier waarop je het werk ervaart. Het zegt dus iets over de persoon die de job uitvoert. Bij werkbeleving is het belangrijk om stil te staan bij de positieve en negatieve dimensies.
De combinatie van veel stress en veel plezier creëert bijvoorbeeld een positieve werkbeleving. Maar wanneer stress en plezier niet gelijklopen, ervaar je je werk (waarschijnlijk) eerder als negatief.
Ik ben trots op mijn afgewerkte taak.
Het enthousiasme waarmee mensen aan het werk gaan is de mate van bevlogenheid. Dit antwoord toont aan dat de medewerker gemotiveerd is en daardoor het werk op een positieve manier beleefde. Zo kan de medewerker zijn job ook op een negatieve manier beleven, door zich te verwijderen van het werk: “Er waren problemen op het werk, maar niet voor mij. Dus ik ben maar naar huis vertrokken toen ik mijn uren had gedaan.”
Het gaat slecht met de organisatie en ik trek me dat wel aan.
Betrokkenheid is de mate waarin medewerkers zich verbonden voelen met hun organisatie. Deze medewerker voelt zich enorm betrokken met zijn organisatie en dat heeft invloed op zijn emoties. Een zekere mate van betrokkenheid is steeds nodig om een geëngageerde medewerker te hebben, maar te veel kan leiden tot ernstige gevolgen. Stel dat deze medewerker ook hoog scoort op de herstelbehoefte en laag scoort op zijn bevlogenheid, dan is er risico op een burn-out. Hij bevindt zich dan op de extreem negatieve kant van de werkbelevingsschaal.
Ik voel me uitgeput. Ik wil even in de zetel zitten en niets doen.
Deze medewerker heeft nood om te bekomen van zijn werk. Hij heeft een hoge herstelbehoefte. Dat kunnen we als maatstaf gebruiken voor werk-gerelateerde vermoeidheid of werkstress. Ook als je je moeilijk kan ontspannen of als je je moeilijk kan concentreren in je vrije tijd scoor je hoog op de schaal van herstelbehoefte.
Ik had te veel werk en te weinig tijd om alles af te krijgen.
De verhouding tussen de hoeveelheid werk en de beschikbare tijd is onevenwichtig. Daarom ervaart deze medewerker een enorme tijdsdruk.
Hoe werkbaar was je werk vandaag?
De werkbaarheid van je job voelt eerder aan als een balans. Enerzijds moet je dagelijks je takenpakket volbrengen om zo de verwachtingen van je werkgever in te vullen. Zo ontstaan er taakeisen, die kunnen doorwegen op je werkbeleving. Deze komen vooral voor op het vlak van kennis, informatie en planning.
Anderzijds reikt je werkgever middelen aan om de taakeisen beter te beheersen. Denk bijvoorbeeld aan een verstelbare bureau, opleidingsmogelijkheden of een 'baaldag'.
Zo worden de taakeisen geplaatst tegenover de regelmogelijkheden. Als deze niet in evenwicht zijn, ontstaat er waarschijnlijk stress, ontevredenheid, ... De werkbaarheid beïnvloedt op die manier je werkbeleving en zegt iets over de kwaliteit van het werk.
Ik kreeg plots extra taken op mijn bord, dus ik heb me niet aan mijn planning kunnen houden.
De taakeis die de medewerker voelt, is gefocust op planning: deze is onvoorspelbaar en verstoort zo zijn persoonlijke planning. Om het evenwicht te herstellen moet er een regelmogelijkheid voorzien worden. Een grotere autonomie zou deze taakeis kunnen verlichten door de medewerker meer inspraak te geven in de planning.
Ik wacht al twee weken op de input van mijn collega, dus ik heb er vandaag nog steeds niet aan verder kunnen werken.
Hier is de interafhankelijkheid de negatieve factor. Dat is de mate waarin de medewerker afhankelijk is van collega's voor kennisontwikkeling, informatievoorziening en de planning van zijn werk. In dit geval is hij afhankelijk van een collega voor informatievoorziening. Dit beïnvloedt de planning en vervolgens de werkbeleving van de medewerker.
Vandaag heb ik me kunnen inwerken in het nieuwe systeem. Tof om iets nieuws te leren.
Deze medewerker is tevreden met de regelmogelijkheid die hij krijgt: autonomie op vlak van kennis. Hij leert al doende leren en hij probeert zelf zaken uit. Kennis vind je ook terug bij de taakeisen, wanneer een medewerker nood heeft aan nieuwe kennis en vaardigheden en deze niet krijgt.
Mijn collega is constant op de baan. Ik heb nog geen moment met hem gehad om mijn vragen te kunnen stellen.
In dit geval is de collega niet beschikbaar voor kennisontwikkeling. Daardoor belandt deze collectieve regelmogelijkheid op de negatieve kant van de balans. Dat is de mate waarin collega's beschikbaar zijn voor kennisontwikkeling, informatievoorziening en de planning van het werk. Indien de collega wél beschikbaar was, dan zou deze regelmogelijkheid de nood aan nieuwe kennis invullen.
Hoe beïnvloedde de organisatiestructuur je werkdag?
Zoals je hierboven leerde, bepalen de taakeisen en regelmogelijkheden je werkbeleving. Soms is het echter onmogelijk om een regelmogelijkheid te installeren, omdat de organisatiestructuur dit niet toelaat. De verdeling van taken en bevoegdheden over en binnen afdelingen en teams kunnen de werkbaarheid en de werkbeleving beïnvloeden.
Denk bijvoorbeeld terug aan het planningsprobleem. Mogelijk weerhoudt de organisatiestructuur de medewerker van de autonomie om zijn werk zelf in te plannen.
Of misschien stelde de organisatie te weinig overlegmomenten in voor collega's over afdelingen heen, waardoor de medewerker hierboven een nood voelt voor meer kennisoverdracht.
Dat is wat Werkmeter met zijn vragenlijst en analyse blootlegt.
Hoe was het op het werk vandaag? In het antwoord op deze vraag verwijzen we vaak naar de werkbeleving of de werkbaarheid van onze job. Leer in dit artikel wat de indicatoren daarvan zijn en wat de link is met organisatiestructuur.
-
-
-
-
-
- ©Workitects
Werkmeter
Een analyse maken van bovenstaande antwoorden tussen de soep en de patatten zal niet de meest betrouwbare informatie opleveren. Daarvoor ontwikkelden we op een evidence-based manier een meetinstrument om de werkbaarheid van je organisatie in kaart te brengen: Werkmeter.
Werkbaarheidscheques
Zet een eerste stap richting meer werkbaar werk aan een voordelige prijs. De werkbaarheidscheque is een maatregel waardoor ondernemingen meer kunnen inzetten op het vlak van werkbaar werk. Zet de cheques in voor de aankoop van een werkbaarheidsmeting.
