Waarom een kritisch denkproces vaak ontbreekt in groepen
Spoiler alert: groepen slagen er zelden in om een betere beslissing te nemen dan elk van de groepsleden apart. Daar zijn volgens de auteurs drie gegronde redenen voor:
1. Groepsleden delen niet alle individuele informatie.
2. Groepsleden focussen vooral op informatie die bij alle groepsleden gekend is (common knowledge effect).
3. Groepen versterken cognitieve fouten van individuele groepsleden.
Zo ontstaat er een watervaleffect. De groep bouwt voort op de eerste informatie die ze hoort. Het uiteindelijke gevolg? Meer extreme groepsbeslissingen. De auteurs labelden dit als ‘groupthink’. Dus: het ontbreken van een kritisch denkproces in groepen die harmonie boven effectiviteit stellen.


Het is daarom belangrijk dat de groep bestaat uit mensen met verschillende perspectieven en ideeën. En uiteraard moeten er procedures zijn die deze groepsbeslissingen begeleiden.
Hoe valkuilen in groepsbeslissingen vermijden
De auteurs wijden het volledige tweede deel van het boek hieraan. Want er zijn oplossingen om een optimale beslissing in groep te nemen. Toch bij deze voorwaarden:
- De nodige informatie zit bij minstens één van de groepsleden.
- De groep slaagt erin om alle relevante informatie van de groepsleden op tafel te leggen.
Tips om optimale groepsbeslissingen te nemen
Wat is er nodig? We koppelen de tips meteen aan ons organisatiecanvas.
- Terughoudende leiders die teamleden eerst laten spreken. (Leiderschap)
- Sociale normen die kritisch denken en discussie boven harmonie stellen. (Team)
- Beloningen op groepsniveau die de groep als geheel vooruithelpen. (Systeem)
- Expertrollen van waaruit individuen andersdenkende meningen durven delen. (Microstructuur)
- Teamleden aanmoedigen om nieuwe perspectieven te bekijken. (Team)

- Een advocaat van de duivel aanstellen (Microstructuur) of oprechte andersdenkenden in het team opnemen. (Individu)
- “Red teams” creëren die het primair team uitdagen. (Macrostructuur)
- Beslissingsprocedures opstellen die anoniem stemmen afwisselen met teamoverleg. (Systeem)

Bouwstenen uit het canvas belicht in het boek
De auteurs focussen voornamelijk op de rechterhelft van het organisatiecanvas: het relatie- en jobniveau. Mét oplossingen voor het falen van de groepsbeslissingen. Die liggen voornamelijk op het kwartet: team - microstructuur - individu - systeem.
Teamontwikkeling voorop
Wij kunnen alleen maar beamen dat een goede teamontwikkeling vereist dat er aandacht is voor deze zaken. Een goede Workitect behoudt natuurlijk de bredere organisatie rond het team. Samengevat is dit wat een team nodig heeft:
- Een duidelijk doel, in lijn met de strategie van de organisatie.
- Coachend en gedeeld leiderschap, binnen en buiten het team.
- Eigenaarschap over een afgelijnd proces dat het team zelfstandig kan beheren.
- Beperkte interafhankelijkheden met andere teams of afdelingen in de organisatie.
Is je interesse ondertussen gewekt?
