Kort geschetst
Begin 2019 lanceerde de Vlaamse overheid een project rond innovatieve arbeidsorganisatie in de woonzorgsector. Het doel van dit project? Meer woonzorgcentra met de principes van innovatieve arbeidsorganisatie aan de slag laten gaan. Vanuit de ambitie om zowel de woon-, leef- en zorgkwaliteit van de bewoners als de jobkwaliteit van de medewerkers in deze woonzorgcentra te verbeteren, namen we met Workitects de rol van projectcoördinator op.
Aan de start van het project in 2019 brachten we de huidige werksituatie binnen Vlaamse woonzorgcentra in kaart. De resultaten legden per woonzorgcentrum de toenmalige pijnpunten bloot en dienden als basis voor een veranderplan.
Intussen hebben de betrokken woonzorgcentra een tweejarig verandertraject doorlopen waarbij hun organisatie evolueerde naar een nieuwe, innovatieve en werkbare structuur. Benieuwd naar het resultaat? Vraag ons rapport aan via de link onderaan deze pagina!
Kenmerken van een woonzorgcentrum
Woonzorgcentra in Vlaanderen
De woonzorgcentra in Vlaanderen zijn vaak ‘functioneel georganiseerd’. Dat wil zeggen dat de medewerkers op basis van hun functie in specifieke afdelingen en diensten worden gegroepeerd. Denk bijvoorbeeld aan: kinesisten, ergotherapeuten, animatoren, zorgkundigen, poetsmedewerkers, keukenpersoneel, enz..
Vandaag de dag zien we echter dat, in vergelijking met vroeger, de gemiddelde verblijfsduur van bewoners verkort, terwijl de zorgnood van deze bewoners groter en complexer is. Hierop anticiperen vraagt om een andere aanpak en een andere interne organisatie. Zo zien we dat woonzorgcentra bijvoorbeeld meer multidisciplinaire teams samenstellen waarin medewerkers verantwoordelijk zijn voor kleinere bewonersgroepen.
Uit ons onderzoek blijkt bovendien dat de manier waarop mensen hun werk ervaren in een woonzorgcentrum voor 30 à 40% wordt bepaald door kenmerken van de job. Persoonskenmerken, zoals je gezinssituatie of leeftijd, spelen maar 2 à 6% mee. Net daarom zetten we in op het anders organiseren van het werk als hefboom voor werkbare jobs in de woonzorgsector.
Deelnemende woonzorgcentra
Bij Workitects houden we van cijfers. We geven er enkele mee om een goed beeld te schetsen van de woonzorgcentra die deelnemen aan ons project. In totaal gaat het om 20 organisaties, verspreid over 4 Vlaamse provincies. Deze woonzorgcentra zijn een uiteenlopende mix van commerciële (1), publieke (7) en private (12) organisaties. Gemiddeld werken er 110 medewerkers, goed voor 81 voltijdsequivalenten (VTE's). De kleinste organisatie telt 52 en de grootste 192 werknemers. Gemiddeld heeft het woonzorgcentrum uit ons project plaats voor zo'n 125 bedden.
Bij deze 20 woonzorgcentra gingen wij de werkbaarheid na op 4 niveaus:
- individueel niveau
- teamniveau
- de samenwerking met de leidinggevenden
- de samenwerking met andere afdelingen
We nodigden elke medewerker uit om deel te nemen aan onze werkbaarheidsbevraging Werkmeter Uiteindelijk ontvingen we in totaal meer dan 2700 ingevulde vragenlijsten waaruit we nu conclusies trekken.
Organisatiestructuur bepaalt welzijn op het werk
Om de werkbaarheid in woonzorgcentra te meten, hebben we onze Werkmeter ingezet, een meetinstrument dat het welzijn op het werk analyseert. De Werkmeter onderscheidt zich van talloze andere engagement surveys en risicoanalyses omdat het de invloed van de organisatiestructuur op de werkbaarheid aantoont. Werkmeter geeft een betrouwbaar zicht op de arbeidsorganisatie en de jobinhoud van medewerkers, de twee factoren die bepalen hoe mensen hun werk beleven en hoe werkbaar het werk is.
Specifiek ligt de focus op de ‘cognitieve werkbelasting’. Daarbij zien we 3 verschillende soorten taken:
- kennisontwikkeling
- informatievergaring
- planning van het werk
Met behulp van de Werkmeter kijken we telkens wat de ‘last’ van de taak is (de ‘taakeis’) en hoeveel controle de medewerker over de taak heeft (‘autonomie’). Verder brengen we ook in kaart hoe afhankelijk een medewerker van anderen is om kennis te vergaren, informatie te verkrijgen of voor de planning van het werk. Deze ‘interafhankelijkheden’ bestaan tussen medewerkers onderling en tussen medewerkers en hun leidinggevende.
Interessante materie dus, waarvan je de details kan nalezen in ons rapport.
Foto's op deze pagina dankzij Zorgnetwerk Trento.
Werkbaarheidsrapport
We delen ons compleet werkbaarheidsonderzoek bij 20 Vlaamse woonzorgcentra in een rapport. Je leest er o.a. in dat de werkbeleving in woonzorgcentra sterk functie-afhankelijk is en welke functies gevoelig blijken voor een verhoogd burn-out risico. Daarnaast duiden we aan wat exact bijdraagt aan een werkbare omgeving voor de medewerkers van een woonzorgcentrum.
Vul het formulier in en dan bezorgen wij je het rapport.
Het complete werkbaarheidsrapport van 2021
Het complete werkbaarheidsrapport van 2019
Innovatief organiseren in de woonzorgsector
Woonzorgcentra zijn de voorbije decennia professioneler geworden. Veel zorgmedewerkers geven aan hiermee te worstelen. Ze voelen dat het afwerken van takenlijsten en het uitvoeren van procedures 'goede zorg' soms in de weg staat. De behoeften van de bewoners verdwijnen zo meer dan gewenst naar de achtergrond.
